INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Tadeusz Maria Rostworowski     

Tadeusz Maria Rostworowski  

 
 
1860-03-21 - 1928-08-23
| malarz
 
Biogram został opublikowany w latach 1989-1991 w XXXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rostworowski Tadeusz Maria (1860–1928), architekt, malarz. Ur. 21 III w Kowalewszczyźnie koło Tykocina. Był wnukiem Stefana (zob.), synem Romana i Marii z Glogerów, młodszym bratem Stanisława (zob.), starszym bratem Michała (zob.) i Karola (zob.).

W l. 1868–9 uczęszczał R. do szkoły w Poznaniu, a od r. 1870 w Warszawie, gdzie ukończył gimnazjum. Od r. 1876 do 1885 z przerwami studiował w ASP w Petersburgu. W r. 1882 był tam uczniem architektów Alfreda Parlanda i Wasyla Kennela. Dwa jego studenckie projekty wyróżnione zostały srebrnymi medalami. Po wykonaniu pracy dyplomowej – Projekt pałacu wielkoksiążęcego w stolicy – otrzymał w r. 1885 stopień architekta 2 kl. Odbył również studia w Krakowie (w r. 1887), Monachium i Paryżu.

R. osiadł w Wilnie, gdzie rychło stał się jedną z bardziej popularnych postaci miejscowego towarzystwa. Otrzymywał liczne zamówienia od okolicznego ziemiaństwa na budowę i rozbudowę dworów, pałaców i kościołów. Wzniósł m. in. pałac dla Puttkamerów w Bolciennikach w stylu angielskiego neogotyku (ok. 1890–6). W r. 1891 współpracował przy budowie cesarskiego pałacu w Białowieży z głównym projektantem N.J. de Rochefortem. Rozbudował drewniany, osiemnastowieczny dwór Chomińskich w Olszewie nad Straczą, do którego w r. 1893 dostawił murowane skrzydła mieszczące pokoje gościnne. Współpracował też z belgijskim architektem de Waegh przy neogotyckiej rozbudowie pałacu Władysława Tyszkiewicza w Landwarowie ukończonej w r. 1899. Wspólnie z Bronisławem Mineyko zaprojektował dla Wańkowiczów nowy dwór w Rudakowie, wybudowany w r. 1900. W końcu XIX w. rozpoczęto wedle projektu R-ego przebudowę w stylu neorenesansowym monumentalnego pałacu Józefa Biszewskiego w Łyntupach. R. zbudował lub przebudował blisko trzydzieści kościołów na Podlasiu i Litwie, z których wspomnieć należy neorensensansową świątynię w Parafianowie, kościoły w Bieniakoniach (1901), Landwarowie, Malatach, Krewie, Białej Wace i Solecznikach oraz kaplicę pałacową w kształcie rotundy, nakrytej kopułą, w Mołodowie Skirmunttów (1905–8).

Wiele budowli realizowanych przez R-ego znajdowało się w samym Wilnie. W ostatnim dziesięcioleciu XIX w. wznosił tam oprócz gmachów użyteczności publicznej całe kompleksy wielopiętrowych domów czynszowych i własnościowych, zwłaszcza przy nowo wytyczonej ul. Szopena i na rozbudowującym się przedmieściu Pohulanka. Ich elewacje, starannie opracowane w duchu eklektyzmu, prezentują charakterystyczną dla wychowanków Akademii Petersburskiej skłonność do łączenia form monumentalnego klasycyzmu z neobarokowym, mięsistym detalem. Wyłącznie w stylu neobarokowym przebudował R. w r. 1895 miejski pałac Ignacego Korwin-Milewskiego. Dużą popularność przyniosła mu realizacja reprezentacyjnego hotelu «St. Georges» (obecnie «Vilnius»), którego budowę sam sfinansował. Hotel, otwarty w styczniu 1894, sprzedał w dwa lata później spółce obywatelskiej, zachowując jednak dla siebie w tym budynku reprezentacyjny apartament. Stał się człowiekiem zamożnym, dysponował majątkiem obliczanym na 300 tys. rb.; oprócz hotelu posiadał w Wilnie trzy kamienice czynszowe i fabrykę ołówków «Fortuna». Był też właścicielem majątku Leśna na Suwalszczyźnie. W l. n. do projektowanych budowli wprowadzał elementy modernizmu i funkcjonalizmu (dom J. Ślizienia w Wilnie, 1913). W r. 1914 (wspólnie z K. Zimmermannem) R. dokonał przebudowy głównego wejścia do pałacu w Duniłowiczach.

Po r. 1918 wraz z K. Zimmermannem R. prowadził Biuro Budowlane, które, wg ogłoszenia, «sporządza projekty domów czynszowych, kościołów, willi, pałaców, wnętrz, kosztorysy i zapewnia nadzór techniczny». Uczestniczył również w pracach zespołu odbudowującego stacje kolejowe Dyrekcji Wileńskiej. Powstało wówczas kilkadziesiąt dworców kolejowych, na ogół w stylu dworkowym i zakopiańskim. R. był jednym z założycieli i długoletnim prezesem Tow. Techników w Wilnie.

Poza architekturą R. zajmował się z zamiłowaniem malarstwem. Wykonywał dzieła monumentalne, jak plafon w dworze w Dubośni, czy plafon sali bibliotecznej pałacu w Narowli, do sali dużej jadalni tego pałacu namalował kilkanaście obrazów o treści mitologicznej jak Apollo i Muzy, Powrót Diany z polowania, Eros i Psyche, zaś «owale nad lustrami wypełnił olejnymi portretami najpiękniejszych pań z okolicy» (R. Aftanazy). R. uprawiał też malarstwo sztalugowe o treści religijnej i alegorycznej, malował liczne portrety (w Muz. Narod. w Warszawie znajduje się jego rysunkowy Portret Ludomira Janowskiego z r. 1888, we dworze w Widzach Łowczyńskich było 5 portrecików akwarelowych malowanych przez R-ego). Ukończył niektóre z obrazów rozpoczętych przez przedwcześnie zmarłego brata, Stanisława. Zmarł nagle na atak serca 23 VIII 1928 w hallu hotelu «St. Georges». Pochowany został na cmentarzu Rossa w Wilnie.

R. był żonaty (od r. 1898) z Zofią z Oskierków, z którą miał syna Andrzeja (1899–1980), ziemianina, oficera saperów WP, i niezamężną córkę Marię Różę (1903–1961), dyrektora Wydziału Ogrodnictwa w Min. Rolnictwa.

 

Fot. w Mater. Red. PSB; – Kondakov, Imperatorskaja Akad. Chudožestv (pod Rastworowski); Łoza, Architekci; – Aftanazy R., Materiały do dziejów rezydencji, W. 1986–7 I–IV; Jaroszewski T. S., O siedzibach neogotyckich w Polsce, W. 1981 s. 237; Lukšionyte N., Tadeušas Rostworovskis, „Statyba ir architektūra” 1985 nr 6 s. 31–2; Rostworowski S. M., Glogerówna z Dobrochów, „Kontakty” 1987 nr 46 s. 10; – Lorentz S., Album Wileńskie, W. 1986 s. 49; Żółtowska J., Inne czasy, inni ludzie, Londyn 1959 s. 14, 64, 174, 176, 221; – „Kur. Warsz.” 1928 nr 247, wyd. wieczorne, s. 9; – IS PAN: Mater. do Słown. Artystów Pol.; – Mater. Red. PSB: Stefan M. Rostworowski, Genealogia rodu…, A. Śnieżko, Rossa – miasto umarłych. Groby zasłużonych, Wr. 1970 cz. III s. 380–2 (mszp.); – Arch. rodzinne i informacje Stanisława J. Rostworowskiego z W.

Robert M. Kunkel

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.